Sociale organisatie Broed wil in het buitengebied van ‘s-Hertogenbosch een oude boerderij omvormen tot sociale en duurzame broedplaats. Om verschillende partijen te informeren en enthousiast te maken voor dit plan, schreef ik een utopisch verhaal over het reeds gerealiseerde project . Daarnaast adviseerde ik Broed er een podcast van te maken. Dit is het resultaat:
De podcast is losjes gebaseerd op onderstaand verhaal:
Werk, natuur en inspiratie bij Broed
Het elektrische pendelbootje meert precies op tijd aan. Het is een warme lentedag in 2021 en ik sta met een paar andere ondernemers op de steiger van het Tramkadeterrein. Vandaag vergaderen we midden in de natuur op zo’n 15 minuten varen van de binnenstad, bij Broed: een voormalige boerderij in het buitengebied van ‘s-Hertogenbosch waar duurzaamheid, solidariteit en innovatie hoog in het vaandel staan.
Re-integreren bij Broed
Er heerst een ontspannen sfeer in het bootje. De schipper is een 55-jarige man die ons met een glimlach ontvangt. Hij vertelt dat dit kleine bootje op de Dieze zijn leven heeft veranderd: “Ik was stuurman op de binnenvaart, maar ik verloor mijn baan en kon nergens meer aan de bak komen. Ik miste het water, de natuur. Bij Broed gaven ze me een kans om weer te gaan werken.” Dan ziet hij een zilverreiger langs de oever vissen. “Machtig mooie beesten”, zegt hij en manoeuvreert het bootje behendig naar de aanlegsteiger.
Diversiteit bij Broed
Henriëttewaard 5a: vroeger een boerderij, nu een Living Lab in de vorm van een broedplaats, bierbrouwerij, sociale werkplaats, vergaderlocatie en restaurant. Hier gebeuren toffe dingen, heb ik gehoord. Als we uitstappen valt meteen op hoe groen het hier is; een wereld van verschil met de hectische stad. Maar toch is het ook hier levendig. De sfeer is energiek en er heerst een gevoel van saamhorigheid.
Twee heren in pak drinken koffie aan de bar, de klei nog op hun nette schoenen. Een groepje mensen loopt met harken en schoffels richting de moestuin. Twee studenten oogsten hop in een ronde kas. Een schoolklas maakt notities terwijl een imker een bijenkast opent. Een handvol creatieve types zit achter laptops in de ruime bar. En wij, de groep ondernemers, worden hartelijk ontvangen in een indrukwekkende ruimte van glas en hout. Het imposante hoofdgebouw gaat volledig op in de omgeving.
Lokaal Broedbier
Vergaderen kan bij Broed in blokhutten in de weelderige tuin, met uitzicht over de landerijen. We gaan aan de slag en nemen ons voor flink door te werken zodat we tijdens de lunch kunnen bekijken wat het terrein te bieden heeft. In de pauze neem ik een kijkje in de brouwerij en de kas. Mijn collega’s besluiten een wandeling te maken in het aangrenzende natuurgebied.
Een jonge man heeft de leiding over het brouwproces en stuurt vijf mensen aan die allemaal een belangrijke functie hebben in het maken van het lokale Broedbier. “Het bier wordt in de bar geschonken, maar ook in verschillende kroegen in de stad”, vertelt hij. “Wij brouwers zijn trots op ons biertje én op de duurzame wijze waarop het gebrouwen wordt. We verbouwen zelf hop en tarwegerst op het terrein.” Tropische planten zuiveren het afvalwater in de kas op een ecologische en energiezuinig manier. Ook worden zoveel mogelijk reststromen hergebruikt, zowel vóór, als na het brouwproces.
Broed en de natuur
Het wordt me steeds duidelijker dat natuur en duurzaamheid belangrijke elementen zijn op het Broedterrein. Een studente, medeverantwoordelijk voor de natuurinclusieve bouw van de boerderij, laat me het groene dak zien. “Luister eens,” zegt ze. En als we stil zijn hoor ik pas goed het gezoem van de bijen en het gefladder van de vogels. “’s Avonds scheren hier talloze vleermuizen rond: ze slapen in de kasten die hoog in de bomen hangen. We zijn zuinig met nachtverlichting en hebben bij het beplanten van de omgeving rekening gehouden met bijen, vlinders en andere bestuivers”.
Circulair eten bij Broed
Tijdens de lunch schuift onze groep aan in het restaurant. Een ober overhandigt ons de meest vernieuwende menukaart van Nederland, ontworpen door studenten Food Design. Ik kies een broodje insectenburger; het broodje is gemaakt van restmateriaal van het brouwproces. Daarbij salade uit eigen moestuin en een klimaatneutraal Broedbiertje. We krijgen een grote kan op tafel, want “Broedbier drink je samen”, zegt onze ober.
Ik blijf bij Broed
Geen wonder dat op deze plek binnenkort een internationale conferentie over klimaat plaatsvindt, denk ik als ik aan het eind van de middag op het terras neerstrijk. We stellen het boottochtje naar de stad nog even uit. Er blijkt een interessante lezing te zijn vanavond over een van de meest vernieuwende projecten waar bij Broed aan wordt gewerkt. En eerlijk gezegd willen we langer genieten van deze bijzondere plek.
Sterker nog, ik denk dat ik lid ga worden van de vereniging Broed. Het is ontzettend inspirerend om samen met andere ondernemers en organisaties te werken aan oplossingen voor lokale maatschappelijke uitdagingen op het gebied van zorg, welzijn, arbeidsparticipatie, onderwijs en duurzaamheid. Hier krijg ik het gevoel dat we de stad samen socialer en duurzamer kunnen maken. En daar wil ik graag mijn bijdrage aan leveren.
Foto van de Maas: Ivan Jans via Pixaby
Meer over duurzaamheid.